نمای رومی یکی از سبکهای برجسته و زیبا در معماری است که به واسطه استفاده از عناصری همچون ستونها، سرستونها و سایر سازههای دکوراتیو، به ساختمانها جلوهای خاص و منحصر به فرد میبخشد. این نوع نما، ریشه در معماری کلاسیک باستان دارد که در دوران رنسانس احیا شده و در قرنهای بعدی به عنوان نشانهای از قدرت و تجمل در بسیاری از کشورهای جهان مورد استفاده قرار گرفته است. در ایران هم میتوان ردپای نمای رومی را در بناهای متعدد و با کاربریهای گوناگونی مشاهده کرد.
قوانین استفاده از نمای رومی از نظر کمیته نما
بر اساس تصمیم کمیته نما شهرداری در سال 1403، استفاده از نمای رومی در شهرهای بزرگ مانند تهران ممنوع شده است و تخلف از این قانون میتواند مشکلاتی در دریافت پایان کار برای ساختمانها ایجاد کند. با این حال، میتوان از نمای تلفیقی که ترکیبی از سبک باستانی کلاسیک، سنگ و آجر با استفاده از نمادهای اصیل ایرانی است، به عنوان یک جایگزین مناسب استفاده کرد.
نمای رومی در سالهای اخیر توجه بسیاری از معماران و مالکان ساختمانها را به خود جلب کرده است. کمیته نما به عنوان نهاد نظارتی در این حوزه، مسئول تعیین قوانین و مقررات استفاده از این نوع نما میباشد. هدف اصلی این کمیته، حفظ هویت معماری شهر و تطبیق آن با محیط زیست است.
یکی از نخستین مواردی که در قوانین کمیته نما به آن توجه شده، استفاده صحیح از مصالح در ساخت نمای رومی است. مصالح باید با کیفیت و سازگار با شرایط اقلیمی منطقه باشند تا علاوه بر حفظ زیبایی ظاهری، دوام و استحکام بنا نیز تضمین شود. به همین دلیل، کمیته نما برای استفاده از مصالحی همچون سنگ، گچ و سیمان اصول و ضوابط خاصی را در نظر گرفته است.
علاوه بر مصالح، فرم و طراحی نما نیز از فاکتورهای مهمی است که کمیته نما بر آن نظارت میکند. نمای رومی باید با ترکیب عناصر معماری کلاسیک، مانند ستونها، کتیبهها و تزئینات، به ایجاد هارمونی در محیط کمک کند. کمیته نما بر این باور است که طراحی نما رومی باید با بافت شهری و سایر بناهای همجوار هماهنگی داشته باشد و از طراحیهای افراطی و خارج از عرف اجتناب شود.
از دیگر الزامات کمیته نما، رعایت اصول ایمنی و مقررات ساختوساز است. نمای رومی نباید فقط به جنبه زیبایی توجه داشته باشد، بلکه باید ویژگیهای ایمنی را نیز مد نظر قرار دهد. این به آن معنا است که تمامی جزئیات ساخت و طراحی باید با استانداردهای ایمنی و زیست محیطی هماهنگ باشند.
با توجه به افزایش تقاضا برای نمای رومی و محبوبیت روزافزون آن، کمیته نما بر اهمیت نظارت مستمر بر اجرای این قوانین تأکید دارد. در این راستا این کمیته با انجام بازدیدهای دورهای و بررسیهای میدانی، اطمینان حاصل می کند که کلیه پروژههای در دست اجرا، مطابق با استانداردها و قوانین تعیین شده پیش میروند.
انواع نمای رومی ساختمان
در این بخش، انواع نمای رومی را به طور کامل بررسی می کنیم.
-
انواع نمای رومی بر اساس مصالح:
نما رومی سنگی: نمای سنگی، با استفاده از سنگهای طبیعی مانند گرانیت، مرمر، تراورتن و لایمستون اجرا میشود. سنگهای طبیعی به دلیل دوام بالا، زیبایی طبیعی و تنوع رنگ و بافت، یکی از بهترین گزینهها برای نمای رومی هستند.
نمای رومی سیمانی: در این نوع نما، از سیمان و قالبهای مخصوص برای ایجاد طرحها و بافتها استفاده میشود. نمای سیمانی نسبت به نمای سنگی ارزانتر است و اجرای آن آسانتر میباشد.
نمای رومی آجری: آجر نیز یکی دیگر از مصالحی است که برای اجرای نمای رومی مورد استفاده قرار میگیرد. آجر به دلیل تنوع رنگ و بافت، امکان ایجاد نماهای متنوع و زیبا را فراهم میکند.
-
تقسیم بندی نمای رومی بر اساس سبک و کاربری ساختمان:
نما رومی ساده: این نوع نما، سادهترین نوع نمای رومی است و المانهای تزئینی کمی در آن مشاهده میشوند. نمای رومی ساده برای ساختمانهایی با طراحی مدرن مناسبتر است.
نمای رومی ایرانی: این سبک، با تلفیق عناصر معماری ایرانی و رومی ایجاد شده و در آن از عناصر تزئینی ایرانی مانند کاشیکاری، گچبری و آجرکاری نیز استفاده میشود.
نمای رومی کلاسیک و جدید: نمای رومی کلاسیک همان نمای رومی سنتی است که از المانهای اصلی معماری روم باستان استفاده میکند. این در حالی است که نما رومی جدید، ترکیبی از عناصر کلاسیک و مدرن است و در آن از مصالح و تکنیکهای مدرن نیز استفاده میشود.
نمای رومی ویلایی: این نوع نما بیشتر برای ویلاها و ساختمانهای مسکونی لوکس کاربرد دارد. در نمای رومی ویلایی از المانهای تزئینی بیشتری استفاده شده و طراحی آن پیچیدهتر است.
نما رومی ساختمانهای یک طبقه و دو طبقه: طراحی نما رومی برای ساختمانهای یک طبقه و دو طبقه تفاوتهایی با هم دارند. در ساختمانهای یک طبقه، تاکید بیشتر بر روی ایجاد یک نمای زیبا و چشمنواز است، در حالی که در ساختمانهای دو طبقه، ایجاد تعادل بین طبقات و ایجاد یک نمای هماهنگ اهمیت بیشتری دارد.
سیمان، سنگ یا آجر؟ کدام یک برای نمای رومی مناسبتر است؟
انتخاب مصالح مناسب برای نمای رومی، یکی از مهمترین تصمیماتی است که بر زیبایی، دوام و هزینه نهایی ساختمان به صورت مستقیم تاثیر میگذارد. از این رو، ضروری است درباره متریالهای پرطرفدار مانند سیمان، سنگ و آجر اطلاعات داشته باشید تا بتوانید بهترین و متناسبترین گزینه را برای اجرای نمای رومی انتخاب کنید.
اجرای نما رومی ساختمان با سیمان:
سیمان به دلیل قیمت مناسب، تنوع در طرح و رنگ و سهولت اجرا، یکی از گزینههای محبوب برای نمای رومی است. با استفاده از قالبهای مختلف، میتوان طرحهای متنوعی را با سیمان ایجاد کرد. همچنین، سیمان قابلیت رنگآمیزی داشته و امکان تغییر رنگ نما پس از اجرا وجود دارد. با این حال، مقاومت سیمان در برابر شرایط جوی به ویژه رطوبت و سرما کمتر از سنگ است و ممکن است در درازمدت بیشتر از سنگ به تعمیر و نگهداری نیاز داشته باشد.
نمای رومی سنگی:
سنگ طبیعی تراورتن به دلیل زیبایی، دوام و مقاومت بالا، بهترین گزینه برای نمای رومی محسوب میشوند. سنگهای طبیعی عایق حرارتی و صوتی خوبی هستند و ارزش ساختمان را بالا می برند. هرچند، هزینه سنگهای طبیعی بسیار بالا است و اجرای نمای سنگی هم به تخصص و دقت بالایی نیاز دارد. وزن سنگها هم بر سازه ساختمان تاثیرگذار است و باید در طراحی سازه به این موضوع توجه شود.
به کارگیری آجر در نمای رومی:
آجر هم یکی دیگر از مصالحی است که برای اجرای نمای رومی استفاده میشود. آجرهای نما در طرحها و رنگهای مختلفی تولید میشوند و میتوانند نمای زیبایی را ایجاد کنند. آجر مقاومت خوبی در برابر شرایط جوی دارد و عایق حرارتی و صوتی مناسبی است. گفتنی است شاید هزینه آجر نسبت به سنگ کمتر باشد، اما از نظر زیبایی و دوام به پای سنگ نمیرسد.
پیشنهاد میکنیم برای انتخاب میان سیمان، سنگ یا آجر علاوه بر ویژگیهای هر یک از این متریالها به شرایط آب و هوایی منطقه، بودجه و سبک معماری ساختمان توجه کنید. به طور کلی در مناطق با رطوبت بالا، بهتر است از سنگ یا آجر استفاده شود. همچنین اگر بودجه محدودی دارید، سیمان گزینه مناسبتری است. برای داشتن نمایی لوکس و با دوام بالا هم سنگ بهترین انتخاب میباشد.
برای ساختمانهای کلاسیک و سنتی هم سنگ و آجر گزینههای مناسبتری نسبت به سیمان هستند.
نمای رومی سنگی: زیبایی و دوام
نمای رومی سنگی یکی از پرطرفدارترین سبکها در ساختمانسازی است. چرا که استفاده از سنگهای طبیعی در این نما، علاوه بر زیبایی، بر دوام و اعتبار ساختمان هم تاثیر مثبتی میگذارد. به بیان دیگر، نمای رومی سنگی مقاومت بالایی در برابر عوامل جوی داشته و عایق حرارت و صوت میباشد. همچنین، تنوع در طرح و رنگ سنگهای طبیعی، امکان ایجاد نماهایی با طرحهای منحصر به فرد را فراهم میکند.
با این حال، نمای رومی سنگی معایبی هم دارد. هزینه بالای سنگهای طبیعی و اجرای این نوع نما، یکی از مهمترین معایب آن است. علاوه بر این به دلیل وزن بالای سنگ، به سازه مقاومی نیاز است. نصب و تعمیر نمای رومی سنگی هم نسبت به سایر نماها دشوارتر و زمانبرتر میباشد. از دیگر معایب این نما میتوان به احتمال ترکخوردگی سنگها در اثر تغییرات دمایی شدید و نیاز به مراقبت و نگهداری دورهای آن اشاره کرد.
بنابراین، تصمیمگیری برای استفاده از نمای رومی سنگی، نیازمند بررسی دقیق مزایا و معایب آن و تطبیق آن با شرایط ساختمان و بودجه میباشد.
انواع ابزار سنگی برای نمای رومی ساختمان
نمای رومی یکی از الگوهای برجسته و زیبا در معماری است که با استفاده از ابزارهای سنگی متفاوت طراحی میشود. هر یک از این ابزارها، کاربرد و ویژگیهای خاص خود را دارد و در شرایط خاصی به کار میرود.
باند سنگی:
باند سنگی که با نام ابزار طولی هم شناخته میشود، به صورت افقی و عمودی بر روی دیوارها قرار گرفته و به ایجاد الگوهای منظم کمک میکند. از سری کاربردهای این ابزار میتوان به ساخت قاب درب ورودی و قاب کتیبهها اشاره کرد. باند سنگی به عنوان جداکننده طبقات هم عمل میکند.
براکت سنگی:
براکتها جهت ایجاد عمق و سایه و تاکید بر المانها در نمای رومی به کار میروند. علاوه بر این، جهت پوشاندن اتصالات، تقویت نما و گاها حمل بار سازههای سنگین نمای رومی هم از براکت سنگی استفاده میشود. به عنوان مثال، براکت برای نگه داشتن عناصر تزئینی مانند ستونها و طاقچهها در نمای ساختمان کاربرد دارد.
براکت دیواری سنگی مدل ساده
ستون سنگی:
ستونها که اصلیترین نمادهای نما رومی ساختمان هستند، نقشی حمایتی و تزئینی در نمای ساختمان دارند. به بیان دیگر، ستونهای سنگی بار سازه را تحمل کرده و ضمن ایجاد یک نقطه کانونی، نمای ساختمان را هارمونیک نشان میدهند.
سر ستون و پایه ستون سنگی:
سرستون و پاستون، به ترتیب قسمت بالایی و پایینی ستون را تشکیل میدهند و ضمن تقویت استحکام ستونهای سنگی نما، تأثیر بصری زیبا و متمایزی هم بر نمای رومی ساختمان میگذارند.
قرنیز سنگی:
قرنیزها به صورت افقی در پایین دیوار قرار گرفته و به پیشگیری از نفوذ آب و محافظت از سازه کمک میکنند. قرنیز سنگی علاوه بر نقش حفاظتی، جنبه تزئینی هم دارد.
کتیبه سنگی:
کتیبههای سنگی برای ذکر اشعار و یا نام ساختمان بر روی نما استفاده میشوند و به ساختمان هویت و شخصیت میبخشند. این سازه سنگی معمولا در بالای درب ورودی و یا در نقطه مرکزی نمای ساختمان قرار میگیرد.
گل سنگی نما:
یکی دیگر از ابزارهای سنگی که کاربرد گسترده ای در نماهای رومی دارد، گل سنگی است. گلهای سنگی معمولاً در گوشهها و زوایا به کار میروند و جذابیت خاصی به نما میدهند. گل سنگی در دو نوع بدون قاب و با قاب عرضه شده و به صورت دستساز هم موجود میباشد.
قاب پنجره سنگی:
قابهای سنگی، چارچوبهای سنگی هستند که دور پنجرهها قرار گرفته و معمولا در نماهایی که تزئینات خاصی ندارند، به کار میروند.
سردر نما رومی:
سردر، ورودی اصلی ساختمان است که با دارا بودن طراحی متقارن، به عنوان درب ورودی و نمای اصلی ساختمان عمل میکند. سردر ساختمان نمای رومی، اولین تاثیر را بر بیننده میگذارد.
گفتنی است، هر یک از این ابزارها در طرحها و اندازههای مختلفی تولید میشوند و میتوانند با توجه به نیاز پروژه، سفارشی سازی شوند. انتخاب نوع ابزار سنگی هم به عوامل مختلفی مانند سبک معماری ساختمان، بودجه و سلیقه شخصی شما بستگی دارد.
نورپردازی نمای رومی
نمای رومی با استفاده از سازههایی مانند ستونهای بزرگ، تزئینات حجمی و طراحیهای هنری، جلوهای منحصر به فرد را نمایش میدهد. نورپردازی مناسب این عناصر، زیبایی و جذابیت این نماها را به طرز چشمگیری افزایش میدهد. از طرفی در شب و هنگام تاریکی هوا، نورپردازی میتواند نمای رومی را به یک اثر هنری تبدیل کرده و احساس امنیت بیشتری برای ساکنان و بازدیدکنندگان ایجاد کند.
علاوه بر این، نورپردازی میتواند به تأکید بر تقارن و تعادل در نمای ساختمان کمک کند و حس نظم و هماهنگی را تقویت نماید.
تکنیکهای نورپردازی نمای رومی
به کارگیری نورپردازی در نمای رومی به صورتهای مختلفی قابل انجام است که در اینجا به آنها اشاره میکنیم.
نور مخفی: استفاده از نور مخفی در روشهای نورپردازی، به ویژه در اماکنی که جزئیات معمارانه نمای رومی وجود دارد، بسیار کارآمد است. این نوع نورپردازی به طور زیبایی ستونها، سرستونها و تزئینات دیگر را روشنتر جلوه داده و حس عمق و بعد را به ساختمان اضافه میکند.
نورهای خطی در نمای رومی: نورهای خطی به صورت ردیفی بر روی نمای ساختمان نصب شده و بر خطوط افقی یا عمودی ساختمان تأکید میکنند. این روش به ایجاد احساسی مدرن در کنار زیباییهای کلاسیک نمای رومی کمک میکند.
نورپردازی نقطهای: استفاده از پروژکتورهای کوچک برای روشن کردن بعضی بخشهای خاص نما، موجب جلب توجه میشود. این نوع نورپردازی میتواند در شب، جذابیت ساختمان را به طرز چشمگیری افزایش دهد.
نورپردازی رنگی نمای رومی ساختمان: استفاده از نورهای رنگی هم به ایجاد جو خاصی در نمای رومی کمک میکند. با انتخاب رنگهای مناسب و ایجاد هماهنگی میان آنها و رنگهای اصلی ساختمان، میتوان جلوهای فوقالعاده و بینظیر را به وجود آورد.
نکات مهم در نورپردازی نمای رومی
- نورپردازی باید با سبک معماری ساختمان هماهنگ باشد و به زیبایی آن بیافزاید.
- انتخاب رنگ نور بسیار مهم است. رنگهای گرم مانند زرد و نارنجی حس گرما و صمیمیت را ایجاد کرده و رنگهای سرد مانند آبی و بنفش حس آرامش و سکون را القا میکنند.
- شدت روشنایی نور باید به گونهای تنظیم شود که نه خیلی کم باشد و نه خیلی زیاد. چراکه روشنایی بیش از حد باعث خیرگی میشود و روشنایی کم نیز نمیتواند جلوه مناسبی ایجاد کند.
- زاویه تابش نور بر روی ایجاد سایهها و جلوههای بصری تأثیرگذار است و باید مورد توجه قرار گیرد.
- استفاده از تجهیزات نورپردازی باکیفیت و مقاوم در برابر شرایط جوی هم بسیار مهم است.
برآورد هزینه اجرای نمای رومی سنگی
هزینه اجرای نمای رومی سنگی به عوامل مختلفی بستگی داشته و یک قیمت ثابت برای آن وجود ندارد. اما میتوان با در نظر گرفتن مهمترین عوامل مؤثر بر هزینه، مقدار آن را تخمین زد.
- نوع سنگ: یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر هزینه، نوع سنگی است که برای نما استفاده میشود. سنگهای با طرحها و رنگهای خاص و سنگهای وارداتی معمولا گرانتر میباشند. سنگهای طبیعی مانند تراورتن، لایمستون و گرانیت هم قیمتهای متفاوتی دارند.
- ابعاد و طرح نما: پیچیدگی طرح نما، ابعاد ساختمان و تعداد طبقات آن نیز بر هزینه نهایی تاثیرگذار است. به طور کلی، نماهایی با طرحهای پیچیده و حجیمتر، هزینه بیشتری در بر خواهند داشت.
- کیفیت اجرا: کیفیت اجرای کار نیز در هزینه نهایی بسیار مؤثر است. استفاده از نیروی کار ماهر و با تجربه، مصالح باکیفیت و رعایت استانداردهای ساخت، باعث افزایش کیفیت کار و در نتیجه افزایش هزینه میشوند.
- مکان پروژه: محل اجرای پروژه نیز بر هزینهها تأثیرگذار است. هزینههای حمل و نقل، دستمزد نیروی کار و سایر هزینههای جانبی در مناطق مختلف متفاوت میباشند.
- عوامل جانبی: عواملی مانند هزینههای داربستبندی، زیرسازی، برش و نصب سنگ، هزینههای جانبی پروژه مانند آب و برق و هزینههای اداری نیز بر هزینه نهایی تاثیر میگذارند.
لازم به ذکر است هزینه بالای اجرای نمای رومی سنگی، به دلیل زیبایی، دوام و ارزشی است که به ساختمان میبخشد و این نما میتواند ارزش ملک را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
عکس نما رومی
در تصاویر این مقاله، شما شاهد تلفیق هنر و فناوری روز خواهید بود که هر کدام از آنها از ابزار سنگی خاصی استفاده کرده و طرحهای منحصر به فردی دارد.
جمع بندی
نمای رومی، به عنوان یکی از محبوبترین سبکهای نما، زیبایی، استحکام و اصالت را به ساختمانها میبخشد. انتخاب مصالح مناسب، طراحی دقیق و اجرای حرفهای، از جمله عواملی هستند که در زیبایی و ماندگاری نمای رومی نقش مهمی دارند. نمای رومی همچنین منعطف بوده و با توجه به تنوع بالای مصالح و طرحهای آن، میتوان نمای رومی را با هر سبک معماری و بودجهای تطبیق داد.
پاسخ به چند سوال در رابطه با طراحی و اجرای نمای رومی
- آیا میتوان نمای رومی را بر روی ساختمانهای قدیمی اجرا کرد؟
بله، با انجام برخی اصلاحات و تقویت سازه، میتوان نمای رومی را بر روی ساختمانهای قدیمی اجرا کرد.
- چه نوع سنگی برای نمای رومی مناسب است؟
سنگهای طبیعی مانند گرانیت، لایمستون و تراورتن از جمله گزینههای مناسب برای نمای رومی هستند.
- آیا میتوان نمای رومی را با مصالح مصنوعی اجرا کرد؟
بله، میتوانید از مصالح مصنوعی مانند کامپوزیت، سنگ مصنوعی و سیمانهای تزئینی برای اجرای نمای رومی استفاده کنید.
مقاله “مقایسه سنگهای طبیعی و مصنوعی در ساخت ملزومات دکوراتیو” را هم مطالعه بفرمایید.
هزینه نگهداری از نمای رومی چقدر است؟
هزینه نگهداری از نمای رومی به نوع مصالح استفاده شده و شرایط آب و هوایی بستگی دارد.