اسکرچ سنگ چیست؟
در معماری و ساختمان‌سازی، انتخاب پوشش مناسب برای سطوح مختلف، نقش کلیدی در زیبایی، دوام و کارایی فضا ایفا می‌کند. سنگ‌های طبیعی با تنوع بی‌نظیر خود، همواره یکی از محبوب‌ترین متریال‌ها بوده‌اند. اما تنها جنس سنگ نیست که اهمیت دارد، بلکه نوع فرآوری سطح آن نیز در جلوه ظاهری و ویژگی‌های فیزیکی نهایی سنگ تأثیر بسزایی می‌گذارد. یکی از فرآوری‌های مدرن و پرطرفدار در صنعت سنگ، فرآوری اسکرچ (scratch) است که به سنگ ظاهری خاص و راه راه می‌بخشد و ویژگی‌های مهمی مانند افزایش اصطکاک را به آن اضافه می‌کند.
فرآوری اسکرچ سنگ چیست؟
فرآوری اسکرچ به عملیاتی گفته می‌شود که در آن با استفاده از ابزارهای تخصصی، بر روی سطح سنگ‌های طبیعی شیارها یا خراش‌هایی در راستای هم ایجاد می‌شود. این فرآیند مکانیکی، بافتی زبر بر روی سنگ ایجاد می‌کند. نمای سنگ پس از فرآوری اسکرچ، حالتی راه راه یا خطی پیدا می‌کند که تأثیر قابل توجهی بر تناژ رنگ و جلوه ظاهری آن دارد. هدف از این فرآوری، علاوه بر ایجاد زیبایی و جلوه‌های خاص ظاهری، تغییر فیزیکی سطح سنگ برای کاربرد در شرایط مختلف است.
این فرآوری با استفاده از دستگاه‌های مخصوص انجام می‌شود. بسیاری از این دستگاه‌ها قابلیت اعمال انواع اسکرچ با تنظیمات مختلف را دارند و گاهی ساخت ایتالیا هستند. همچنین این کار می‌تواند با نصب دستگاه روی دستگاه طولی بُر (گانگ سا) نیز انجام شود. آنچه در این زمینه اهمیت دارد، توان دستگاه در ایجاد برش‌های ظریف با عمق مشخص، فاصله دقیق و زاویه درست برش است. خطوط اسکرچ اغلب به صورت کاملاً عمودی طراحی می‌شوند تا در معرض خاک و باران، آلودگی در شیارها جمع نشده و به سمت پایین هدایت شود.
ویژگی‌ها و مزایای سنگ اسکرچ
- افزایش اصطکاک و کاهش لغزندگی: ویژگی مشترک سنگ‌های اسکرچ، بالا رفتن اصطکاک و زبر شدن سطح آن‌هاست. این خصوصیت باعث می‌شود سنگ اسکرچ برای مکان‌هایی که نیاز به سطح ضد لغزش دارند، گزینه‌ی مناسبی باشد.
- ظاهر متفاوت و جذاب: فرآوری اسکرچ با ایجاد بافت خطی یا راه راه، جلوه‌ای بصری خاص و مدرن به سنگ می‌بخشد. این فرآوری می‌تواند بسته به نوع سنگ و اندازه اسکرچ، تأثیر متفاوتی بر ظاهر آن داشته باشد؛ برای مثال، اسکرچ ریز روی سنگ سفید یا مشکی پررنگ می‌تواند از دور مات به نظر برسد، در حالی که روی سنگ طوسی آن را روشن‌تر نشان می‌دهد. اسکرچ‌های درشت‌تر تغییر رنگ کمتری ایجاد می‌کنند. همچنین انواع طرح، رگه و خال روی سنگ با فرآوری اسکرچ محوتر دیده می‌شوند.
- مقاومت و دوام: سنگ اسکرچ معمولاً بر روی سنگ‌هایی انجام می‌شود که مقاومت و استحکام کافی داشته باشند. این سنگ‌ها مقاومت بالایی در برابر سایش، ضربه، حرارت و مواد شیمیایی دارند. همچنین در برابر عوامل جوی، رطوبت و نفوذ آب نیز مقاوم‌تر می‌شوند، به خصوص در سنگ‌های با تخلخل کم مانند گرانیت و چینی.
- پنهان کردن بندکشی: برخی از انواع فرآوری اسکرچ به گونه‌ای انجام می‌شوند که پس از نصب، باعث پنهان شدن بند و برش سنگ‌ها در کنار هم می‌شوند. این امر باعث می‌شود سطح کار شده یکپارچه دیده شود.
- تنوع در طراحی: اسکرچ قابلیت ترکیب با انواع فرآوری‌های دیگر را دارد. همچنین می‌تواند به صورت منظم یا نامنظم اجرا شود. این تنوع، دست طراحان و معماران را برای خلق ایده‌های خلاقانه باز می‌گذارد.
انواع سنگ اسکرچ
فرآوری اسکرچ را می‌توان بر روی انواع مختلفی از سنگ‌های طبیعی اعمال کرد. نوع سنگ پایه تأثیر زیادی بر ویژگی‌های نهایی سنگ اسکرچ شده دارد. برخی از رایج‌ترین سنگ‌هایی که فرآوری اسکرچ بر روی آن‌ها انجام می‌شود عبارتند از:
- سنگ گرانیت اسکرچ: گرانیت به دلیل سختی و مقاومت بالا، کاندیدای بسیار مناسبی برای فرآوری اسکرچ است. گرانیت اسکرچ مقاومت و دوام بالایی داشته و جذب آب بسیار کمی دارد. انواع آن شامل گرانیت اسکرچ مشکی (مانند گرانیت مشکی نطنز)، گرانیت اسکرچ سفید (مانند گرانیت سفید نطنز)، و گرانیت اسکرچ رنگی می‌باشد. همچنین گرانیت اسکرچ زنجان با زمینه صورتی کم‌رنگ نیز محبوبیت زیادی دارد.
- سنگ چینی (کریستال) اسکرچ: سنگ چینی مانند گرانیت تخلخل کمی دارد و پس از فرآوری اسکرچ دوام بالایی از خود نشان می‌دهد. سنگ چینی نیریز اسکرچ یک نمونه پرطرفدار از سنگ اسکرچ سفید است.
- سنگ مرمر اسکرچ: مرمر نیز سنگ دیگری با تخلخل کم است که می‌تواند فرآوری اسکرچ را به خوبی پذیرا باشد.
- سنگ مرمریت اسکرچ: فرآیند شیارزنی و اسکرچ می‌تواند بر روی تمامی سنگ‌ها مخصوصاً سنگ مرمریت انجام شود. مرمریت لاشتر اسکرچ با تم رنگی طوسی روشن و دبل بلک اسکرچ (شبه گرانیت) که سنگی مقاوم است، از نمونه‌های رایج مرمریت اسکرچ هستند.
- سنگ بازالت اسکرچ: بازالت نیز سنگی است که فرآوری شیاردار و اسکرچ بر روی آن انجام می‌شود. سنگ بازالت شیاردار به دلیل مقاومت بالا و ویژگی ضد لغزش محبوبیت دارد.
فرآوری اسکرچ خود نیز می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که از نظر تراکم، عمق و منظم یا نامنظم بودن با هم تفاوت دارند. نمونه‌هایی مانند اسکرچ چرمی، اسکرچ واید (Wide) و اسکرچ نیدل (Needle)، اسکرچ مورب و اسکرچ صاف نشان‌دهنده تنوع در اجرای این فرآوری هستند.
کاربردهای سنگ اسکرچ
سنگ اسکرچ به دلیل زیبایی، اصطکاک بالا و دوام، کاربردهای بسیار گسترده‌ای در صنعت ساختمان دارد:
- کفپوش: یکی از کاربردهای اصلی سنگ اسکرچ، استفاده به عنوان کفپوش است. سطح زبر آن باعث کاهش لغزندگی، به خصوص در فصول سرد یا محیط‌های مرطوب می‌شود. این ویژگی آن را برای کف پارکینگ‌ها و رمپ‌ها, پیاده‌روها, محوطه‌سازی و حیاط, اطراف استخرها, حمام و سرویس بهداشتی بسیار مناسب می‌سازد. همچنین در ورودی ساختمان‌ها برای گرفتن آب و خاک کف کفش نیز کاربرد دارد.
- دیوارپوش و نما: سنگ اسکرچ به طور گسترده‌ای برای پوشش دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان‌ها و همچنین نمای ساختمان استفاده می‌شود. در طراحی داخلی، برای دیوارهای شاخص مانند دیوار پشت تلویزیون، دیوار شومینه، اطراف آسانسور و در هتل‌ها، تالارهای پذیرایی، کافی‌شاپ‌ها و نمایشگاه‌های خودرو به کار می‌رود. در نمای خارجی، ظاهری مدرن و جذاب ایجاد می‌کند. توصیه می‌شود در نمای خارجی، سنگ‌های اسکرچ به صورت عمودی نصب شوند تا آب و آلودگی به راحتی تخلیه شود.
- پله: ترکیب اسکرچ با فرآوری صیقلی یا استفاده از خود سنگ اسکرچ برای راه پله‌های عمومی و داخلی ساختمان‌ها کاربرد دارد. به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش و لغزش، برای ساخت پله، خصوصاً پله‌های بیرونی، مناسب است.
- دکوراتیو و تزئینات: سنگ اسکرچ در ساخت محصولات تزئینی و دکوراتیو مختلفی کاربرد دارد. این شامل ساخت میزهای قهوه، پایه‌های مبلمان، کنسول‌ها، آباژورها، شمعدان‌ها و سایر وسایل تزئینی می‌شود. همچنین در طراحی سردر ورودی محوطه‌ها، ایجاد کادر برای نام برند یا ساختمان، طراحی دیوار داخلی محوطه‌ها با ترکیب فضای سبز و استفاده در برش‌های کوچک در کنار سایر فرآوری‌ها استفاده خلاقانه‌ای دارد.
- محوطه‌سازی و فضاهای بیرونی: علاوه بر کفپوش حیاط و پیاده‌رو، در روف‌گاردن‌ها، فضاهای باغ و دیوارهای حائل نیز به دلیل مقاومت و دوام بالا به کار می‌رود.
تفاوت سنگ اسکرچ با سنگ شیاردار
اصطلاحات “اسکرچ” و “شیاردار” گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند یا به فرآیندهای مشابه اشاره دارند، اما اصلی‌ترین تفاوت‌ها شامل موارد زیر است:
- شکل ظاهری: در فرآیند شیارزنی، فاصله بین شیارها معمولاً یکنواخت و بیشتر از فاصله در روش اسکرچ است. این باعث می‌شود سطح سنگ با شیارزنی صاف‌تر و کمتر بافت‌دار به نظر برسد. در مقابل، در روش اسکرچ، فاصله بین شیارها بسیار کم و نزدیک به هم است که حالتی تکسچری و بافت‌دار بر روی سطح سنگ ایجاد می‌کند.
- قیمت: هزینه اجرای اسکرچ به دلیل تعداد بیشتر شیارها و فاصله کمتر بین آن‌ها، بالاتر از شیارزنی است. شروع قیمت اسکرچ از متری ۸۰ هزار تومان و شیارزنی از متری ۴۰ هزار تومان است، یعنی هزینه اسکرچ تقریباً دو برابر شیارزنی است. این تفاوت به دلیل پیچیدگی و جزئیات بیشتر در فرآیند اسکرچ عنوان شده است.
- کاربرد: با توجه به تفاوت بافت و ممکن است کاربردهای بهینه متفاوتی داشته باشند و در بخش‌های مختلف سازه استفاده شوند.
نکات مهم هنگام خرید سنگ اسکرچ
انتخاب و خرید سنگ اسکرچ مناسب نیازمند توجه به چند نکته کلیدی است. ضروری است قبل از خرید، در مورد نوع سنگ و فرآوری آن تحقیق کرده یا از مشاوره تخصصی کمک بگیرید. سنگ انتخابی علاوه بر متناسب بودن با محیط مورد استفاده از نظر شرایط آب و هوایی، باید برای کاربرد مورد نظر شما نیز مناسب باشد. به عنوان مثال، سنگ‌های متخلخل مانند تراورتن اسکرچ شده فقط برای طراحی داخلی و دیوارپوش در اماکن بسته توصیه می‌شوند، در حالی که گرانیت یا چینی اسکرچ دوام بالایی در فضاهای خارجی دارند. همچنین، برای کاربردهایی در معرض بارش مانند نما، نصب سنگ با شیارهای عمودی برای تسهیل تخلیه آب و جلوگیری از تجمع آلودگی اهمیت دارد.
قیمت سنگ اسکرچ نیز تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که شامل نوع و جنس سنگ، رنگ و طرح آن، ابعاد و ضخامت سنگ، میزان و نوع فرآوری انجام شده، کیفیت سنگ (از نظر یکدستی و عدم وجود ترک)، معدن استخراج سنگ و نوسانات بازار است. سنگ‌هایی با طرح‌های خاص، رنگ‌های کمیاب، ابعاد بزرگ‌تر و ضخامت بیشتر معمولاً قیمت بالاتری دارند. برای استعلام دقیق قیمت، توصیه می‌شود با کارشناسان متخصص تماس بگیرید.
نتیجه‌گیری
سنگ اسکرچ با فرآیند ایجاد شیارها یا خراش‌های منظم بر روی سطح سنگ‌های طبیعی، نه تنها زیبایی و جلوه‌ای مدرن و خاص به فضا می‌بخشد، بلکه با افزایش قابل توجه اصطکاک، ایمنی و کارایی آن را در کاربردهای مختلفی چون کفپوش و پله افزایش می‌دهد. مقاومت بالا در برابر عوامل مختلف و دوام طولانی‌مدت، سنگ اسکرچ را به گزینه‌ای جذاب و کاربردی برای طراحی‌های داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
با توجه به تنوع سنگ‌هایی که می‌توانند فرآوری اسکرچ را بپذیرند (گرانیت، مرمر، چینی، مرمریت، بازالت و غیره) و امکان ایجاد طرح‌های متنوع اسکرچ، معماران و طراحان می‌توانند از این سنگ برای خلق فضاهایی منحصر به فرد استفاده کنند.
برای انتخاب بهترین نوع سنگ اسکرچ متناسب با پروژه خود و دریافت مشاوره تخصصی، کارشناسان ما در آتشکده استون آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
سوالات متداول
تفاوت سنگ بروکن و سنگ اسکرچ در چیست؟
سنگ بروکن با لبه‌های شکسته و ظاهر ناهموار، بیشتر در فضاهای سنتی یا طبیعی استفاده می‌شود، در حالی که سنگ اسکرچ با شیارهای یکنواخت و سطح خشن‌تر، انتخابی مناسب برای فضاهای مدرن و مکان‌هایی با نیاز به سطح ضد لغزش است. هر دو نوع سنگ از نظر زیبایی و کاربرد، ویژگی‌های خاص خود را دارند.